Risicocontext

Algemeen

Risicocontext heeft betrekking op de individuele en groepsmentaliteit en –gedrag die van invloed zijn op de manier waarop risico ontstaat en kan worden gemanaged.

Deze context kan worden gezien als bestaand uit twee componenten: risicomentaliteit en risicobereidheid.

Risicomentaliteit beschrijft de natuurlijke reactie van een individu of groep op elke vorm van onzekerheid. Dit is afhankelijk van de risicoperceptie van mensen, die op haar beurt wordt beïnvloed door een reeks factoren op zowel het bewuste als het onbewuste niveau.

Het effect van risicomentaliteit komt het duidelijkst naar voren tijdens de risicomanagementprocedure in de stap waarin de maatregelen gedefinieerd worden, waar de manier waarop mensen denken dat een risico moet worden aangepakt beïnvloed wordt.

 

 

Mentaliteit kan op drie manieren worden ingedeeld: risicomijdend, risiconeutraal en risicogerelateerd.

Zoals de naam al doet vermoeden, houden risicomijdende mensen er niet van om risico's te nemen. In sommige gevallen is dit een positief voordeel. Bij het plannen van risicovol werk in een gezondheids- en veiligheidscontext of misschien bij het werken aan hulpverlening in een oorlogsgebied is risicomijding zeker een voordeel. Het inherente risico wordt niet weggenomen, maar het betekent wel dat de planner zeer voorzichtig te werk zal gaan bij het plannen van risicomaatregelen.

In sommige gevallen is het een nadeel om risicomijdend te zijn. Als een project producten ontwikkelt voor een technologisch ondernemend bedrijf in een snel veranderende en concurrerende commerciële omgeving, helpt risicomijdend zijn waarschijnlijk niet. In deze situatie moeten planners meer risico lopen.

Risicomentaliteit kan van grote invloed zijn op de beoordelingsfase, vooral wanneer kwalitatieve risicotechnieken worden gebruikt. Iemand die van nature risicomijdend is, kan de kans op en impact van een risicogebeurtenis hoger schatten dan iemand die van nature risicominnend is. Wanneer belangrijke risico's nauwkeurig moeten worden geschat, kunnen technieken zoals Delphi helpen om de verschillende risicomentaliteiten van de betrokken individuen te verenigen.

Zoals in zoveel rollen is het de taak van het individu om zijn natuurlijke aanleg voor onzekerheid te verzoenen met wat nodig is voor het werk. Misschien is risiconeutraliteit wel de beste persoonlijke eigenschap, omdat het eenvoudiger zal zijn om naar vermijden of opzoeken over te gaan, al naar gelang de context.

Bereidheid betreft de hoeveelheid risico die een individu of organisatie bereid is te nemen om zijn doelen te bereiken en komt het duidelijkst naar voren in de identificatiestap van de procedure. Het mag duidelijk zijn dat het hierboven genoemde technologiebedrijf een hoge risicobereidheid zal hebben om zijn doelstelling, om snel innovatieve nieuwe producten op de markt te brengen, te bereiken. Minder voor de hand liggend is dat het goede doel dat hulp verleent aan een oorlogsgebied ook een hoge risicobereidheid moet hebben. Zonder dat zouden ze thuis blijven en niet het risico lopen te worden beschoten.

Dit onderstreept het verschil tussen risicomentaliteit en risicobereidheid. Beide moeten de heersende context van de werkzaamheden weerspiegelen.

Een P3-manager moet inzicht hebben in de risicobereidheid van de organisatie met betrekking tot de werkzaamheden en de risicomentaliteit van de teamleden en stakeholders. Tijdens het definitieproces zullen functies zoals de ontwikkeling van oplossingen sterk beïnvloed worden door de risicobereidheid van de stakeholders. Sommige manieren om aan de requirements te voldoen kunnen snel worden geleverd of een hoog rendement opleveren, maar brengen ook grote risico's met zich mee. Deze zouden aanvaardbaar zijn voor risico minnende stakeholders, maar niet voor degenen die risicomijdend zijn. Niet alle stakeholders zullen hetzelfde zijn.

 

Projecten, programma's en portfolio’s

Een zeer duidelijk verschil tussen kleine projecten aan de ene kant van de schaal en portfolio’s aan de andere kant is het aantal betrokkenen. Hoewel het aantal mensen dat betrokken is bij een portfolio waarschijnlijk alle punten van het spectrum van risicomentaliteit omvat, is een project sterk afhankelijk van de mentaliteit van zijn manager en sponsor.

Aan de minder complexe kant van het spectrum moeten de manager en de sponsor dus zeer zelfbewust zijn en hun instincten beheersen om aan de behoeften van het project te voldoen. Aan de complexe kant van het spectrum moet het managementteam werken aan het managen van de talloze verschillende mentaliteiten om aan de behoeften van het programma of de portfolio te voldoen.

Als bij de werkzaamheden meerdere organisaties betrokken zijn, moet de P3-manager de behoeften van verschillende groepen stakeholders met elkaar in evenwicht brengen. Als een project bijvoorbeeld door een aannemer namens een klant wordt opgeleverd, kan de risicobereidheid verschillen. De aannemer kan risicomijdend zijn om de winst op de opdracht te beschermen, terwijl de klant op zoek kan gaan naar mogelijkheden om de waarde van de producten van het project te verhogen.

Dit kan een ethische dimensie toevoegen aan de context. Een projectmanager kan risico's signaleren die de waarde van het product voor de klant kan beïnvloeden, maar niet de winst van de aannemer. Als de manier om op het risico te reageren de winst van de aannemer negatief beïnvloeden, kunnen zij terughoudend zijn om dit te benadrukken.

Het is te hopen dat toenemende professionaliteit in het P3-management betekent dat de projectmanager in het belang van de klant handelt en de opdrachtgever dit onderkent in de omgang met de aannemer. Hetzelfde soort principe kan gelden voor projectmanagers binnen een programma.

Programma- en portfoliomanagementteams moeten ervoor zorgen dat het aanvaardbare risiconiveau voor de werkzaamheden als geheel tot uiting komt in het risicomanagement van afzonderlijke projecten en programma's. Dit betekent niet dat elk project of programma dezelfde risicobereidheid moet hebben, maar ze moeten worden gecategoriseerd, geprioriteerd en afgewogen indachtig het algemeen aanvaardbare risiconiveau.

 

Met dank aan het BPUG-team voor de vertaling naar het Nederlands

SHARE THIS PAGE

Please consider allowing cookies to be able to share this page on social media sites.

Change cookie settings
No history has been recorded.
Terug naar boven